De kunstbunker in de duinen bij Castricum was tijdens de Tweede Wereldoorlog de bewaarplek van het schilderij de Nachtwacht. Je kunt er niet in, maar je kunt hem wel van buitenaf bewonderen.

De kunstbunker toen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog moesten de Nederlandse kunstschatten beschermd worden tegen onder andere bombardementen. Daarom werden er door het rijk twee bunkers gebouwd (in Heemskerk en Zandvoort) en door de gemeente Amsterdam één (in Castricum). De kunstbunker die gebouwd werd in opdracht van de gemeente Amsterdam was eerder af dan die van het rijk. Met vijf maanden was de bouw van de kunstbunker in Castricum gereed in april 1940. De muren van deze bunker hadden een dikte van 1,5 meter en ongeveer 10 meter zanddekking. De zandlaag moest extra bescherming en camouflage bieden. Een luchtbehandelingsinstallatie zorgde voor een goed klimaat voor de opgeslagen kunst.

Onder andere kunst uit het Rijksmuseum Amsterdam en Stedelijk Museum Amsterdam werden in de bunker opgeslagen. Zoals schilderijen van Jan Steen, Vermeer, Rubens en Frans Hals. De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn was te groot voor de ingang van de bunker, daarom werd het doek ontdaan van het houten spanraam en opgerold rond een cilinder. Op de foto hieronder zie je dat mannen het opgerolde schilderij vervoeren.

Foto: Beeldbank Rijksmuseum

Het schilderij is van de Castricumse Kunstbunker in november 1940 vervoerd naar de rijksbunker in Heemskerk. In 1942 wordt besloten op het schilderij te vervoeren naar de Sint Pietersberg bij Maastricht. Omdat de duinen onderdeel worden van de verdedigingslinie van de Duitse bezetter en daar de Atlantikwall gebouwd wordt. In 1945 kon de Nachtwacht weer terug naar Amsterdam. Het schilderij wordt na jaren opgerold te zijn geweest, weer uitgerold en gelukkig valt de beschadiging ontzettend mee.

De kunstbunker nu

De kunstbunker heeft tegenwoordig nog steeds een functie: filmmuseum Eye Amsterdam bewaart er kwetsbare en brandbare nitraatfilms. Sommige van deze nitraatfilms zijn zelfs meer dan 100 jaar oud.

Op 30 maart 2019 was de kunstbunker geopend voor publiek. C-TV heeft een video gemaakt van die dag.